Kirche+Leben Lexikon

Was ist ein Papst?

Der Name Papst (lat. Papa) ist ein Ehrentitel. Er wurde bis zum 7. Jahrhundert allen Bischöfen gegeben, dann aber immer stärker für den Bischof von Rom reserviert. Als Bischof von Rom und damit Nachfolger des Apostels Petrus ist der Papst nach katholischem Verständnis Stellvertreter Christi, Leiter der Gesamtkirche, Haupt des Bischofskollegiums und Hirte der gesamten sichtbaren Kirche.

Anzeige

Der Name Papst (lat. Papa) ist ein Ehrentitel. Er wurde bis zum 7. Jahrhundert allen Bischöfen gegeben, dann aber immer stärker für den Bischof von Rom reserviert. Als Bischof von Rom und damit Nachfolger des Apostels Petrus ist der Papst nach katholischem Verständnis Stellvertreter Christi, Leiter der Gesamtkirche, Haupt des Bischofskollegiums und Hirte der gesamten sichtbaren Kirche.

Das Kirchenrecht (CIC) beschreibt seine Amtsgewalt so: „Der Papst besitzt Kraft des Amtes die oberste, volle, unmittelbare und allgemeine ordentliche Gewalt in der Kirche, die er stets frei ausüben kann.“ Diese oberste „Gewalt“ hat der Papst „Kraft des Amtes“, sie ist göttlichen Rechtes, wird ihm also nicht von menschlichen Gremien, etwa der Gesamtheit der Gläubigen oder durch die Bischöfe, übertragen. Er steht über dem Allgemeinen Konzil oder dem Bischofskollegium; seine Entscheidungen bedürfen keiner Bestätigung, wie es dagegen auch keine Berufung an eine andere Instanz gibt (Unfehlbarkeit).

Die besondere Stellung des Papstes zeigt sich auch in den Titeln, die er im Laufe der Kirchengeschichte trug: Heiliger Vater, Nachfolger des Apostelfürsten, Oberhaupt der allgemeinen Kirche, Patriarch des Abendlandes, Primas von Italien, Erzbischof und Metropolit der Kirchenprovinz Rom, Souverän des Staates der Vatikanstadt, Pontifex Maximus, Servus servorum Dei (Knecht der Knechte Gottes). In diesen Titeln spiegeln sich das jeweilige Selbstverständnis des Amtsträgers, die Auffassung seiner Umgebung, vielfach auch päpstlicher Anspruch oder polemische Abwehr wider. Die Bischofskirche des Papstes ist die Laterankirche in Rom (nicht die Peterskirche).

 

Die bisherigen Päpste

 

Gemälde in einem Pressesaal von Radio Vatikan (Urheber unbekannt). Oben groß: Papst Franziskus (Mitte), Papst Benedikt XVI., untere Reihe von links: Pius XI., Pius XII., Johannes XXIII., Paul VI., Johannes Paul I., Johannes Paul II. | Foto: Markus Nolte
Gemälde in einem Pressesaal von Radio Vatikan (Urheber unbekannt). Oben groß: Papst Franziskus (Mitte), Papst Benedikt XVI., untere Reihe von links: Pius XI., Pius XII., Johannes XXIII., Paul VI., Johannes Paul I., Johannes Paul II. | Foto: Markus Nolte

  • Petrus (+ 67 ?)
  • Linus (67-79 ?)
  • Anaklet I. (Anenkletus) (79-91?)
  • Clemens I. (91-101 ?)
  • Evaristus (101-107 ?)
  • Alexander I. (107–116 ?)
  • Sixtus I. (116-125 ?)
  • Telesphorus (125-138 ?)
  • Hyginus (138-142 ?)
  • Pius I. (142-155)
  • Anicet (155-166 ?)
  • Soter (166-174 ?)
  • Eleutherus1(74-189 ?)
  • Viktor I. (189-199 ?)
  • Zephyrinus (199-217 ?)
  • Calixtus I. (217 ?-222)
  • Urban I. (222-230)
  • Pontianus (230-235)
  • Anterus (235-236)
  • Fabianus (236-250)
  • Cornelius (251-253)
  • Lucius I. (253-254)
  • Stephan I. (254-257)
  • Sixtus (Xystus) II. (257-258)
  • Dionysius (259-268 ?)
  • Felix I. (269-274 ?)
  • Eutychianus (275-283 ?)
  • Gajus (Caius) (283-296 ?)
  • Marcellinus (296-304 ?)
  • Marcellus I. (308-309)
  • Eusebius (309 ?)
  • Miltiades (311-314 ?)
  • Silvester I. (314-335)
  • Markus (336)
  • Julius I. (337-352)
  • Liberius (352-366)
  • Damasus I. (366-384)
  • Siricius (384-399)
  • Anastasius I. (399-401)
  • Innozenz I. (401-417)
  • Zosimus (417-418)
  • Bonifaz I. (418-422)
  • Cölestin I. (422-432)
  • Sixtus III. (432-440)
  • Leo I. der Große (440-461)
  • Hilarius (461-468)
  • Simplicius (468-483)
  • Felix II. (III.) (483-492)
  • Gelasius I. (492-496)
  • Anastasius II. (496-498)
  • Symmachus (498-514)
  • Hormisdas (514-523)
  • Johannes I. (523-526)
  • Felix III. (IV.) (526-530)
  • Dioskur (530)
  • Bonifaz II. (530-532)
  • Johannes II. (533-535)
  • Agapet I. (535-536)
  • Silverius (536-537)
  • Vigilius (537-555)
  • Pelagius I. (556-561)
  • Johannes III. (561-574)
  • Benedikt I. (575-579)
  • Pelagius II. (579-590)
  • Gregor I. der Große (590-604)
  • Sabinianus (604-606)
  • Bonifaz III. (607)
  • Bonifaz IV. (608-615)
  • Deusdedit (Adeodatus I.) (615-618)
  • Bonifaz V. (619-625)
  • Honorius I. (625-638)
  • Severinus (640)
  • Johannes IV. (640-642)
  • Theodor I. (642-649)
  • Martin I. (649-653/655)
  • Eugen I. (654-657)
  • Vitalian (657-672)
  • Adeodatus II. (672-676)
  • Donus (676-678)
  • Agatho (678-681)
  • Leo II. (682-683)
  • Benedikt II. (684-685)
  • Johannes V. (685-686)
  • Konon (686-687)
  • Sergius I. (687-701)
  • Johannes VI. (701-705)
  • Johannes VII. (705-707)
  • Sisinnius (708)
  • Konstantin I. (708-715)
  • Gregor II. (715-731)
  • Gregor III. (731-741)
  • Zacharias (741-752)
  • Stephan II. (752-757)
  • Paul I. (757-767)
  • Stephan III. (768-772)
  • Hadrian I. (772-795)
  • Leo III. (795-816)
  • Stephan IV. (816-817)
  • Paschalis I. (817-824)
  • Eugen II. (824-827)
  • Valentin (827)
  • Gregor IV. (827-844)
  • Sergius II. (844-847)
  • Leo IV. (847-855)
  • Benedikt III. (855-858)
  • Nikolaus I. (858-867)
  • Hadrian II. (867-872)
  • Johannes VIII. (872-882)
  • Marinus I. (882-884)
  • Hadrian III. (884-885)
  • Stephan V. (885-891)
  • Formosus (891-896)
  • Bonifaz VI. (896)
  • Stephan VI. (896-897)
  • Romanus (897)
  • Theodor II. (897)
  • Johannes IX. (898-900)
  • Benedikt IV. (900-903)
  • Leo V. (903)
  • Sergius III. (904-911)
  • Anastasius III. (911-913)
  • Lando (913-914)
  • Johannes X. (914-928)
  • Leo VI. (928)
  • Stephan VII. (929-931)
  • Johannes XI. (931-936)
  • Leo VII. (936-939)
  • Stephan VIII. (939-942)
  • Marinus II. (942-946)
  • Agapet II. (946-955)
  • Johannes XII. (955-964)
  • Leo VIII. (963-965)
  • Benedikt V. (964)
  • Johannes XIII. (965-972)
  • Benedikt VI. (973-974)
  • Benedikt VII. (974-983)
  • Johannes XIV. (983-984)
  • Bonifaz VII. (984-985)
  • Johannes XV. (985-996)
  • Gregor V. (996-999)
  • Silvester II. (999-1003)
  • Johannes XVII. (1003)
  • Johannes XVIII. (1003-1009)
  • Sergius IV. (1009-1012)
  • Benedikt VIII. (1012-1024)
  • Johannes XIX. (1024-1032)
  • Benedikt IX. (1032-1045)
  • Silvester III. (1045)
  • Gregor VI. (1045-1046)
  • Clemens II. (1046-1047)
  • Damasus II. (1048)
  • Leo IX. (1049-1054)
  • Viktor II. (1055-1057)
  • Stephan IX. (1057-1058)
  • Benedikt X. (1058-1959)
  • Nikolaus II. (1059-1061)
  • Alexander II. (1061-1073)
  • Gregor VII. (1073-1085)
  • Viktor III. (1086-1087)
  • Urban II. (1088-1099)
  • Paschalis II. (1099-1118)
  • Gelasius II. (1118-1119)
  • Calixtus II. (1119-1124)
  • Honorius II. (1124-1130)
  • Innozenz II. (1130-1143)
  • Cölestin II. (1143-1144)
  • Lucius II. (1144-1145)
  • Eugen III. (1145-1153)
  • Anastasius IV. (1153-1154)
  • Hadran IV. (1154-1159)
  • Alexander III. (1159-1181)
  • Lucius III. (1181-1185)
  • Urban III. (1185-1187)
  • Gregor VIII. (1187)
  • Clemens III. (1187-1191)
  • Cölestin III. (1191-1198)
  • Innozenz III. (1198-1216)
  • Honorius III. (1216-1227)
  • Gregor IX. (1227-1241)
  • Cölestin IV. (1241)
  • Innozenz IV. (1243-1254)
  • Alexander IV. (1254-1261)
  • Urban IV. (1261-1264)
  • Clemens IV. (1265-1268)
  • Gregor X. (1271-1276)
  • Innozenz V. (1276)
  • Hadrian V. (1276)
  • Johannes XXI. (1276-1277)
  • Nikolaus III. (1277-1280)
  • Martin IV. (1281-1285)
  • Honorius IV. (1285-1287)
  • Nikolaus IV. (1288-1292)
  • Cölestin V. (1294)
  • Bonifaz VIII. (1294-1303)
  • Benedikt XI. (1303-1304)
  • Clemens V. (1305-1314)
  • Johannes XXII. (1316-1334)
  • Benedikt XII. (1334-1342)
  • Clemens VI. (1342-1352)
  • Innozenz VI. (1352-1362)
  • Urban V. (1362-1370)
  • Gregor XI. (1370-1378)
  • Urban VI. (1378-1389)
  • Bonifaz IX. (1389-1404)
  • Innozenz VII. (1404-1406)
  • Gregor XII. (1406-1415)
  • Martin V. (1417-1431)
  • Eugen IV. (1431-1447)
  • Nikolaus V. (1447-1455)
  • Calixtus III. (1455-1458)
  • Pius II. (1458-1464)
  • Paul II. (1464-1471)
  • Sixtus IV. (1471-1484)
  • Innozenz VIII. (1484-1492)
  • Alexander VI. (1492-1503)
  • Pius III. (1503)
  • Julius II. (1503-1513)
  • Leo X. (1513-1521)
  • Hadrian VI. (1522-1523)
  • Clemens VII. (1523-1534)
  • Paul III. (1534-1549)
  • Julius III. (1550-1555)
  • Marcellus II. (1555)
  • Paul IV. (1555-1559)
  • Pius IV. (1559-1565)
  • Pius V. (1566-1572)
  • Gregor XIII. (1572-1585)
  • Sixtus V. (1585-1590)
  • Urban VII. (1590)
  • Gregor XIV. (1590-1591)
  • Innozenz IX. (1591)
  • Clemens VIII. (1592-1605)
  • Leo XI. (1605)
  • Paul V. (1605-1621)
  • Gregor XV. (1621-1623)
  • Urban VIII. (1623-1644)
  • Innozenz X. (1644-1655)
  • Alexander VII. (1655-1667)
  • Clemens IX. (1667-1669)
  • Clemens X. (1670-1676)
  • Innozenz XI. (1676-1689)
  • Alexander VIII. (1689-1691)
  • Innozenz XII. (1691-1700)
  • Clemens XI. (1700-1721)
  • Innozenz XIII. (1721-1724)
  • Benedikt XIII. (1724-1730)
  • Clemens XII. (1730-1740)
  • Benedikt XIV. (1740-1758)
  • Clemens XIII. (1758-1769)
  • Clemens XIV. (1769-1774)
  • Pius VI. (1775-1799)
  • Pius VII. (1800-1823)
  • Leo XII. (1823-1829)
  • Pius VIII. (1829-1830)
  • Gregor XVI. (1831-1846)
  • Pius IX. (1846-1878)
  • Leo XIII. (1878-1903)
  • Pius X. (1903-1914)
  • Benedikt XV. (1914-1922)
  • Pius XI (1922-1939)
  • Pius XII. (1939-1958)
  • Johannes XXIII. (1958-1963)
  • Paul VI. (1963-1978)
  • Johannes Paul I. (1978)
  • Johannes Paul II. (1978-2005)
  • Benedikt XVI. (2005-2013)
  • Franziskus (seit 2013)

Anzeige